پژوهش جدید: کابوسهای مکرر میتوانند با پیری زودرس و مرگ زودهنگام مرتبط باشند
وقتی نیمهشب از خواب میپرید و قلبتان تند میتپد، معمولاً با خود میگویید: «فقط یک خواب بد بود». اما پژوهشهای تازه نشان میدهند که همین خوابهای بد ممکن است واقعاً برای سلامتی خطرناک باشند.
بر اساس نتایج مطالعهای که در آکادمی نورولوژی اروپا ارائه شد، افرادی که هر هفته کابوس میبینند سه برابر بیشتر در معرض مرگ زودهنگام قرار دارند. این افراد همچنین نشانههایی از پیری زیستی تسریعشده (Accelerated Biological Aging) را نشان میدهند؛ یعنی سلولها و بدنشان سریعتر از سن واقعی آنها فرسوده میشود.
خوابهای آشفته و سلامت جسمی
دکتر آبیدمی اوتایکو (Abidemi Otaiku) از کالج سلطنتی لندن، دادههای بیش از ۱۸۰ هزار بزرگسال و دو هزار کودک آمریکایی را بررسی کرده است. نتایج نشان داد که حتی پس از حذف عوامل خطر مانند چاقی، سیگار یا بیماریهای مزمن، رابطه میان کابوسهای مکرر و مرگ زودرس همچنان باقی میماند.
به گفتهی اوتایکو، مغز ما هنگام خواب نمیتواند واقعیت را از خیال تشخیص دهد. وقتی کابوس میبینیم، سیستم جنگ یا گریز (Fight-or-Flight) فعال میشود و هورمون استرس کورتیزول (Cortisol) آزاد میگردد. افزایش مزمن کورتیزول با کوتاه شدن تلومرها (Telomeres) — بخشهای محافظ انتهای کروموزومها — مرتبط است؛ عاملی که به پیری سریعتر سلولی منجر میشود.
کابوسها و بیماریهای مزمن
اوتایکو و همکارانش پیشتر نیز ارتباطی میان کابوسهای مکرر با بیماریهای پارکینسون، زوال عقل (Dementia) و حتی بیماریهای قلبی پیدا کرده بودند. پژوهشهای دیگر نیز نشان دادهاند که کابوسها ممکن است نشانهای از فعال شدن سیستم ایمنی در بیماریهای خودایمنی مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید باشند.
از «نشانه» تا «اختلال»
در گذشته، پزشکان کابوسها را صرفاً نشانهای از اضطراب یا PTSD میدانستند. اما امروزه، علم خواب اصطلاح جدیدی برای آن دارد: اختلال کابوس (Nightmare Disorder). برآورد میشود که بین ۲ تا ۸ درصد جمعیت جهان از این اختلال رنج میبرند.
اوتایکو میگوید: «درک ما از کابوسها تغییر کرده است؛ از نشانهای ساده به اختلالی مستقل و حالا به یک عامل خطر برای بیماریهای دیگر.»
چگونه میتوان کابوسها را مهار کرد؟
پژوهشگران پیشنهاد میکنند درمان کابوسها میتواند به کند شدن روند پیری کمک کند. از روشهای سادهای مانند پرهیز از فیلمها و کتابهای ترسناک پیش از خواب گرفته تا بهداشت خواب (Sleep Hygiene) و درمانهای شناختی-رفتاری (CBT)، راهکارهایی وجود دارد که به بهبود کیفیت خواب و کاهش دفعات کابوس کمک میکنند.
در نهایت، شاید کابوسها صرفاً خواب نباشند. شاید هشدارهایی باشند که بدن برای حفظ سلامت ما میفرستد — پیامی از درون ذهن، برای بیدار شدن پیش از آنکه خیلی دیر شود.
