کشف سنگقبر رومی ۲۰۰۰ ساله در حیاط خانهای در نیواورلئان
ماجرا از یک پاکسازی ساده حیاط در نیواورلئان آغاز شد. دنیلا سانتورو، انسانشناس دانشگاه تولین، و همسرش آرون لورنز در حال جمعآوری علفهای هرز حیاط خانهشان بودند که ناگهان به تختهسنگی مرمری با نوشتهای لاتین برخوردند. چیزی که در نگاه اول فقط یک قطعه تزئینی به نظر میرسید، در واقع سنگقبر یک ملوان رومی با قدمت نزدیک به دو هزار سال بود.
رمزگشایی از نوشتهای از دوران امپراتوری روم
سانتورو ابتدا تصور کرد سنگ مربوط به یکی از گورستانهای تاریخی نیواورلئان است، اما با بررسیهای دکتر دی. رایان گری، استاد دانشگاه نیواورلئان، مشخص شد که متن روی سنگ به زبان لاتین و بهطور واضح، یک کتیبه تدفینی رومی است.
با کمک پژوهشگران دانشگاه اینسبروک و دانشگاه تولین، متن رمزگشایی شد:
«به روان درگذشتگان، برای سِکستوس کونجنیوس وِروس، سرباز ناوگان پراتوریان از قبیله بِسی در تراکیا، که ۴۲ سال زیست و ۲۲ سال در خدمت نظامی بود، بر روی کشتی جنگی آسکلیپیوس.»
این کتیبه دقیقاً با توصیف سنگی مطابقت داشت که از موزه شهر چیویتاوِکیا در ایتالیا مفقود شده بود. به این ترتیب، یک کشف خانگی به پروندهای بینالمللی تبدیل شد.
ورود افبیآی و جستوجوی مسیر سنگ
پس از شناسایی دقیق، تیم جرایم هنری افبیآی (FBI Art Crime Team) وارد ماجرا شد و سنگ را برای طی مراحل بازگردانی به ایتالیا توقیف کرد. اما پرسش بزرگتر باقی ماند: چطور این سنگ از موزهای در ایتالیا سر از حیاط خانهای در آمریکا درآورد؟
بررسی سوابق مالکیت خانه نشان داد که خانواده سایمون از سال ۱۹۰۹ تا اواخر قرن بیستم در آن زندگی میکردند، اما هیچ نشانی از ارتباط آنها با ایتالیا وجود نداشت. حتی همسایهای که از کهنهسربازان نیروی دریایی آمریکا در جنگ جهانی دوم بود نیز در ایتالیا خدمت نکرده بود.
ردپای جنگ جهانی دوم
سوزان لوسنیا، استاد مطالعات کلاسیک دانشگاه تولین، که برای تحقیقات تابستانی به ایتالیا رفته بود، سرنخ را پیدا کرد. موزهای که سنگ در آن نگهداری میشد، در جریان بمباران متفقین در سالهای ۱۹۴۳ و ۱۹۴۴ ویران شده بود. او همچنین دریافت که لشکر ۳۴ ارتش پنجم آمریکا پس از آزادسازی رم از همان منطقه عبور کرده بود. احتمالاً یکی از سربازان آمریکایی در آن دوران، سنگ را بهعنوان یادگاری با خود برده است.
راز خانوادگی در باغچه
پاسخ نهایی با انتشار خبر در رسانههای محلی به دست آمد. ارین اسکات اوبراین، یکی از مالکان قبلی خانه، پس از دیدن خبر، یادش آمد که دو دهه پیش هنگام کاشت درخت، سنگی را از خانه پدربزرگش به باغچه آورده بود.
او گفت:
«فکر میکردم فقط یک تکه سنگ تزئینی است. هیچوقت تصور نمیکردم یک اثر باستانی دو هزار ساله باشد.»
پدربزرگش، چارلز پاداک جونیور، در جریان جنگ جهانی دوم در ایتالیا خدمت کرده و پس از بازگشت به نیواورلئان، همراه همسر ایتالیاییاش این سنگ را با خود آورده بود.
اکنون با شناسایی منشأ و مسیر تاریخی سنگ، قرار است این اثر ارزشمند پس از دههها غربت به موزه چیویتاوِکیا بازگردانده شود. دکتر گری درباره این کشف گفت:
«فکر نمیکردم روزی بتوانیم واقعاً مسیر یک سنگقبر رومی از دوران باستان تا حیاطی در نیواورلئان را بازسازی کنیم. این کشف هم علمی است و هم انسانی.»
