دهههاست که رسانهها از کودکانی مینویسند که ظاهراً «آیکیوی بالاتر از آلبرت اینشتین» دارند. اما پرسش اساسی این است: آیا کسی واقعاً میداند آیکیوی اینشتین چقدر بود؟ پاسخ کوتاه، نه.
اینشتین هرگز آزمون آیکیو نداده بود
در اوایل قرن بیستم، زمانی که اینشتین به عنوان نابغهای در فیزیک شناخته شد، آزمونهای آیکیو هنوز در مراحل ابتدایی خود بودند. هیچ مدرکی وجود ندارد که او هرگز در چنین آزمونی شرکت کرده باشد. عدد ۱۶۰ که معمولاً برای او ذکر میشود، تنها یک تخمین رسانهای است.
پروفسور دین کیت سیمونتون (Dean Keith Simonton) از دانشگاه کالیفرنیا میگوید: «وقتی گوگل کنید آیکیوی اینشتین چقدر بوده، دهها عدد میبینید، اما هیچکدام مبنای علمی ندارد.» او توضیح میدهد که بسیاری از این تخمینها، موفقیت در یک حوزه را با توانایی شناختی کلی اشتباه میگیرند.
ایکیو انیشتین چقدر است؟
ایکیو (IQ) آلبرت انیشتین هیچوقت بهصورت رسمی اندازهگیری نشده است، چون در زمان او آزمونهای استاندارد هوش مثل امروز وجود نداشت. با این حال، بر اساس تحلیلهای تاریخی از تواناییهای ریاضی، منطقی، خلاقیت علمی و تفکر انتزاعی او، بیشتر متخصصان تخمین میزنند که ضریب هوشی انیشتین بین 160 تا 190 بوده است.
برای مقایسه:
- میانگین IQ انسانها حدود 100 است.
- افراد با IQ بالاتر از 140 در محدودهی «نابغه» (Genius) طبقهبندی میشوند.
در نتیجه، اگرچه عدد دقیقی وجود ندارد، اما با توجه به دستاوردهای علمی و نوع تفکرش، انیشتین بهطور قطع در ردهی «نابغههای استثنایی» قرار میگیرد.
نابغهای با تخیل فضایی استثنایی
با این حال، برخی پژوهشگران باور دارند که حتی بدون آزمون رسمی، میتوان از نشانههای ذهنی اینشتین به درکی تقریبی رسید. دکتر جاناتان وی (Jonathan Wai) از دانشگاه آرکانزاس اشاره میکند که توانایی خارقالعاده اینشتین در تجسم سهبعدی، نشانهای از استعداد فضایی بالا بود.
او به آزمایش فکری معروف اینشتین در نوجوانی اشاره میکند، زمانی که تصور کرد در حال تعقیب یک پرتو نور است. این نوع تخیل دیداری، همراه با ساختار خاص مغز او که در دهه ۱۹۹۰ بررسی شد، نشان میدهد او در حوزه تجسم فضایی نابغه بوده است.
آیکیوی فیزیکدانان و مقایسه با استیو جابز
وی میگوید: «افرادی که در رشتههایی مثل فیزیک دکترا میگیرند، معمولاً آیکیوی بسیار بالایی دارند؛ ترکیبی از توانایی ریاضی، زبانی و فضایی.» بر این اساس، او احتمال میدهد آیکیوی اینشتین در محدودهی بالای ۱۵۰ تا ۱۶۰ بوده است، مشابه برآوردی که از استیو جابز وجود دارد.
آیا اصلاً دانستن آیکیو مهم است؟
با وجود جذابیت این عددها، برخی دانشمندان تردید دارند که چنین مقایسههایی معنایی داشته باشد. پروفسور رابرت مککال (Robert McCall) از دانشگاه پیتسبورگ میگوید: «شهرت افراد به خاطر کارهایشان است، نه نمرهای که در آزمون آیکیو میگیرند. درخشش واقعی در اثر و عمل انسان است، نه در یک عدد.»
به بیان دیگر، شاید آیکیو اینشتین ناشناخته باشد، اما چیزی از نبوغ او کم نمیکند. نبوغ او در نحوه دیدن جهان بود، نه در پاسخی به چند سؤال استاندارد.
